بررسی نوع ادبی حسب حال نویسی در عصر قاجار بر اساس برجسته ترین آثار

حسب حال یا زندگی نامه ی خود نوشت گونه ای زندگی نامه و شاخه ای از آن است که دربردارنده ی تاریخ زندگانی یا دوره ای از زندگی شخص به قلم خود اوست. این نوع ادبی در شمار ادبیّات اعترافی است که بازندگی نامه، شرح حال، ترجمه ی احوال، خاطرات، یادداشت های روزانه، نامه ها و وقایع نامه ها پیوستگی نزدیکی دارد. تبیین نوع ادبی حسب حال و انواع مرتبط با آن، سابقه ی پرداختن به این نوع ادبی در ایران و دلایل برجستگی و ماندگاری برخی حسب حال ها و بررسی و تحلیل برجسته ترین حسب حال های عصر قاجار اهداف مد نظر در این پژوهش است که مطالب به روش کتابخانه ای گردآوری شده است. در عصر قاجار زندگی نامه های خودنوشت بیشتر در قلمروی ادبیّات سیاسی به کار گرفته می شدند و بیانگر دید و نگرش نویسنده نسبت به مسائل سیاسی جامعه است. این پژوهش در پنج فصل تدوین گردیده. پس از مقدمه، روش، اهداف، پیشینه ی تحقیق و ارائه ی فرضیات در فصل دوم تحت عنوان کلیّات به تعریف این نوع ادبی و انواع مرتبط با آن پرداخته شده است. فصل سوم به بررسی اوضاع سیاسی و اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در عصر قاجار اختصاص دارد. در فصل چهارم وضعیّت نثر فارسی در عصر قاجار مورد بررسی قرار گرفته و نهایتاً در فصل پنجم وضعیّت این نوع ادبی در عصر قاجار و انتخاب برجسته ترین حسب حال ها و نقد و تحلیل آنها آمده است.